به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) امروز در چهارمین نشست علمی مقاومت اسلامی از منظر قرآن کریم با عنوان «جهاد ذبی و نسبت آن با فقه مقاومت» که در سالن فقاهت مرکز فقهی ائمه اطهار در قم برگزار شد ضمن تعریف "جهاد ذبی" با اشاره به نظر یکی از افراد در انکار تقسیم‌بندی جهاد به دو نوع، اظهار کرد: وی مدعی شده که تمامی جنگ‌های پیامبر و ائمه تماماً دفاعی بوده و چیزی به نام جهاد ابتدایی نداریم؛ بنده بحث آیات جهاد ابتدایی را مفصل و به صورت اجتهادی و نه در دایره ضوابط تفسیری بحث کرده‌ام؛ انسان مبهوت می‌ماند با این همه آیات کسی به خودش اجازه بدهد که بگوید ما جهاد ابتدایی در دین نداریم.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار با بیان اینکه «ذب» همان دفاع است، گفت: اگر در جایی انسان خوف پیدا کند که اصل و اساس دین در خطر است؛ براساس ادله، هر فردی که تمکن برای مقابله دارد، این نوع دفاع واجب بر او خواهد بود، اعم از اینکه این دفاع در منطقه‌ای غیر از منطقه خود فرد مانند فلسطین و یمن و سوریه و ... باشد.

وی افزود: قیام حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) را باید بر این اساس تفسیر کنیم؛ این نهضت بر مبنای دفاع یا ابتدایی نبوده، زیرا امام با اختیار خود از مکه خارج شد و می توانست به یمن برود و در آنجا کسی با امام کاری نداشت  اما حضرت قیام کردند و به کلام پیامبر تمسک فرمود که اگر کسی سلطان جائری را ببیند که عقود الهی را از بین برده و دین را شخم می‌زند باید در مقابل او بایستد وگرنه جایگاهش در آتش است.

وی با بیان اینکه جهاد امام حسین(ع) بر اساس جهاد دفاعی و ابتدایی قابل توجیه نیست، بیان کرد: امام فرزند شیرخواره  خود را به میدان جنگ آورد و می‌دانست دشمنان او را خواهند کشت؛ اگر بپرسیم چرا بچه را وارد میدان کرد یا چرا دست زن و فرزند خود را گرفت و به میدان عاشورا آورد؟ این‌ها فقط بر اساس جهاد ذبی قابل توجیه است چرا که اساس اسلام در خطر قرار گرفته بود.

آیت‌الله فاضل لنکرانی خاطرنشان ساخت: شاید بیش از ده تفاوت میان احکام جهاد ذبی با دفاعی و ابتدایی وجود داشته باشد؛ در این دفاع ملاک، حفظ اسلام است و این دفاع واجب است حتی اگر فرد بداند که کشته خواهد شد.

آیت‌الله فاضل لنکرانی در ادامه سخنان خود  با بیان اینکه برخی مقامات عجیب ائمه(ع) و برخی کرامات ایشان را حق نداریم در منابر عمومی مطرح کنیم، تصریح کرد: اسرار ائمه معصومین(ع) مسائلی است که نوع بشر عادی قدرت فهم و درک آن را ندارد مثلا اینکه بگوییم امام صادق(ع) قدرت تصرف در کرات دیگر را دارد ممکن است برای نوع بشر عادی شبهه درست کند و نپذیرند لذا هر کرامتی را هرجایی نباید گفت.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه لزوم دشمن‌شناسی، مراقبت از توطئه دشمنان و رصد کار آنان از جمله مسائل فقه مقاومت است، اظهار کرد: از ویژگی‌های منحصر به فرد مقام معظم رهبری، دشمن‌شناسی است، آیا امروز یک طلبه نباید بداند دشمن کیست و چیست؟ دشمن‌شناسی واجب و امری عقلایی است و کسی نمی‌تواند بگوید من نماز خودم را می‌خوانم و درس و بحث خودم را دارم و کاری به اینکه آمریکا چه می‌کند ندارم؛ این حرف‌ها درست نیست، بلکه شناخت دشمن و رصد برنامه‌ها و مقابله با او واجب است.

وی با بیان اینکه لزوم تجهیز مسلمین از دیگر فروع فقه مقاومت است اظهار کرد: مهمترین محور فقه مقاومت آیه شریفه «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ وَآخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ» است. محتوای آیه مولوی و عقلایی است. همچنین آیات نصر و نصرت هم از مصادیق فقه مقاومت است. 

وی تاکید کرد: جهاد ذبی از مصادیق فقه مقاومت است و اگر جایی برای حفظ دین خدا باید با دشمن مقابله کنیم، این امر واجب است؛ نهضت عاشورا و امام خمینی(ره)، قضیه فلسطین و مقابله با داعش، حمایت از حزب‌الله و مردم یمن هم براین اساس است. 

وی گفت: در مورد دفاع ایران از فلسطین خیلی سوال می شود،  الان ریشه همه اختلافات ما با آمریکا بر سر مسئله فلسطین و نابودی رژیم غاصب صهیونیستی است و اگر ایران در این ناحیه کوتاه بیاید مسائل دیگر مانند هسته‌ای و موشکی و ... مسئله اصلی نخواهد بود و آنها بهانه هستند، امام راحل هم تاکید داشتند که اسرائیل باید از بین برود؛ خب این مسئله که اینقدر امام بر آن اصرار داشتند، بر چه مبنای فقهی استوار است؟ چرا باید ما این همه کشور را زیر فشار قرار دهیم؟ این جز همان جهاد ذبی است؟

عضو جامعه مدرسین با بیان اینکه برخی حتی می‌گویند مردم فلسطین ولایت امام علی(ع) را قبول ندارند، پس چرا اینقدر از آنها دفاع می کنیم گفت: جواب همه این پرسش‌ها در همین نظریه دفاع ذبی است، زیرا بر این اساس دفاع از اسلام واجب است.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به مسئله فقه مقاومت تصریح کرد: برخی تصور می‌کنند فقه مقاومت مسائل مربوط به جهاد متعارف است، در صورتی که مسئله خیلی عمیق‌تر است؛ ما اگر به فقه نگاه عمیقی داشته باشیم، خواهیم دید که در جای جای فقه، بحث مقاومت مورد نظر شارع است.

وی با بیان اینکه در فقه، لزوم مقابله با کتب ضاله، مذاهب باطله و انحرافات را داریم، اضافه کرد: مقاومت برای حفظ دین فقط مسلحانه نیست؛ امروز کار اصلی دشمن برای از بین بردن دین، از طریق فکر و اندیشه‌های باطل است و از طریق بدعت‌ها، مذاهب فاسده و تغییر مفاهیم درون دینی و ارزشی اهداف خود را دنبال می‌کنند.

استاد سطح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: یکی از مظاهر فقه مقاومت، عدم جواز محبت نسبت به کفار است؛ در آیه اول سوره ممتحنه این موضوع بیان شده است که مسلمین حق ندارند دست دوستی به سمت دشمنان دراز کنند. البته اینکه مسئولی براساس مصلحت با یک کافر دور یک میز می‌نشیند مسئله دیگری است، ولی همان هم حق ندارد دوستی با آنان داشته باشد.

آیت الله فاضل لنکرانی اظهار کرد: عدم فروش سلاح به کفار هم از موضوعات فقه مقاومت است؛ همچنین یکی از موارد، احکام مرتد است که دشمنان هم با استناد به «آزادی» و چه بسا با تفسیر غلط «لا اکراه» بر این حکم می‌تازند؛ در صورتی که ارتداد در تمامی شرایع سماوی، حکم یکسانی دارد؛ یعنی اگر کسی از هر کدام از این ادیان، بیرون برود و آن را علنا اعلام کند مرتد و مهدورالدم است البته اگر ارتداد در نفس او باشد و علنا اعلان نشود خب آن بحث دیگری است.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه برخی بیان می‌کنند که در قرآن و روایات دلیل محکمی برای حکم مرتد نداریم، تصریح کرد: در جریان داستان حضرت موسی(ع) و بعد از بازگشت ایشان از کوه طور عده‌ای مرتد شدند و حضرت موسی دستور قتل آنان را داد. 

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به قاعده نفی سبیل افزود: اگر دو مسلمان نزد حاکم جور بروند، ولو اینکه به حق قضاوت کند، جایز نیست و هم حاکم جور و هم کسانی که به او مراجعه کرده‌اند مستحق عذاب هستند؛ ولی متاسفانه امروز برخی می‌گویند عقل می‌گوید قاضی باید بتواند درست قضاوت کند و چه فرقی دارد که قاضی مسلمان یا کافر باشد.

وی ادامه داد: متأسفانه این فکر از برخی تریبون‌ها به نام اینکه در حقوق شهروندی همه علی‌السویه هستند نشر داده می‌شود، در حالی که این، آیات را تخطئه می‌کند؛ چرا غیرمسلمان باید با مسلمان در یک سطح باشد؟ فرض کنید کسی علم حقوق خوانده و از یک مجتهد حوزوی هم قویتر است ولی اگر مسلمان نباشد آیا می تواند قضاوت کند؟؛ بعد از پیامبر، اساس اسلام و مسلمین هستند البته ما در نحوه تعامل با کفا راهکار و قویترین  دستورات مانند قاعده الزام را داریم.

وی با بیان اینکه نجاست مشرک مورد اتفاق همه فقها است افزود: اینکه برخی می‌گویند انسان‌ها ذاتا پاک هستند حتی اگر کافر باشند مسئله را به بحث تکوین می‌برند؛ اینکه قرآن مشرک را نجس می‌داند برای این است که مسلمان خودش را از کافر جدا بداند و هم‌کاسه او نشود و ارتباط غیر ضروری با او نداشته باشد.

این استاد سطح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: باز در خود فقه شیعه بحث تقیه مطرح شده است که معتقدم ریشه تقیه هم به بحث مقاومت باز می‌گردد، زیرا در تقیه باید مجموعه شیعه حفظ شود.

 خاطر نشان می شود : در ابتدای این جلسه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق یوسفی‌مقدم، رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در سخنانی گفت: آیت‌الله فاضل لنکرانی بحث جهاد ذبی را در بحث امر به معروف و نهی از منکر آورده و بیان می‌کنند که هدف از قیام امام حسین(ع) از نوع جهاد ابتدایی، دفاعی یا از نوع مقوله امر به معروف و نهی از منکر نبوده، بلکه از مصادیق "جهاد ذبی" است.

وی با بیان اینکه این نظریه، نظریه ای جدید می باشد گفت: دفاع از کیان و جان مسلمین در تعبیرات فقها وجود دارد و نظریه‌پرداز ار آن بهره برده است، گرچه برخی از فقها تزلزل در نامگذاری دارند و برخی نام آن را جهاد ابتدایی می‌دانند، ولی ایشان آن را با عنوان جهاد ذبی معرفی می‌کند؛ آیت الله فاضل لنکرانی چهاد ذبی را جهادی مشروع در دوره غیبت می‌دانند و ادله چهارگانه یعنی آیات، روایات، عقل و اجماع را در اثبات آن بیان کرده اند.

313/32